Istraživanja pokazuju da žene sa dijabetesom tipa 2 imaju značajno veći rizik od srčanih bolesti u odnosu na muškarce, veći rizik od smrti zbog ovih bolesti, kao i lošije izglede za oporavak nakon infarkta. U većem su riziku i od drugih komplikacija kao što su gubitak vida ili bolesti bubrega.
Žene s dijabetesom su 3–4 puta u većem riziku od kardiovaskularnih bolesti u odnosu na muškarce, iako su generalno oba pola sa dijabetesom u većem riziku od infarkta miokarda (skoro 10x) u odnosu na populaciju bez dijabetesa.
Muškarci često obole od srca između 40. i 50. godine života, otprilike 10 godina pre žena. Smatra se da nivo estrogena ima značajan benefit kod žena. Posle menopauze rizik se izjednačava, ali to ne važi kod žena sa dijabetesom. Kada je prisutan dijabetes, zaštita koju žene imaju do pre menopauze od estrogena više nije tako korisna. Zaključak u objavljenim studijama je da su žene sa dijabetesom sklonije izloženosti bolestima srca i njihovim srčanim komplikacijama u odnosu na žene bez dijabetesa, i to ih dovodi u isti rizik kao i muškarce njihove životne dobi.
Žene s dijabetesom imaju veće faktore rizika od srčanih bolesti kada se porede i sa muškarcima s dijabetesom. To se pre svega odnosi na:
-
abdominalnu gojaznost
-
često povišen krvni pritisak kod gojaznih žena
-
uglavnom povišen holesterol i trigliceride
-
kao i povišene, odnosno neregulisane vrednosti glikemije.
Kod žena s dijabetesom je zaključeno da one koje su imale srčani udar, imaju povećan rizik od reinfarkta miokarda, kao i naprasne srčane smrti.
Šta pokazuje nauka?
Ono o čemu se ranije pisalo u narodnim pesmama, sada je dobilo potvrdu i u nauci. Razlika na koji način žene preživljavaju stres i rizik od bolesti srca je još jedno pitanje koje se razlikuje kod žena u odnosu na muškarce. Dokazano je da je stres u porodici veliki rizik za razvoj bolesti srca kod žena. Bolest slomljenog srca, nakon stresnog događaja u porodici ili smrti voljene osobe, javlja se isključivo kod žena. Često su takve situacije povezane sa visokim nivoom glikemije.
I dalje su KVB bolesti vodeći uzrok smrtnosti kako u Evropi, tako i u svetu. Usađeno je mišljenje da je strah od malignih bolesti u opštoj populaciji na visokom nivou, dok se o bolestima srca i dijabetesu (tihim ubicama koji progresivno skraćuju životni vek i nose visok rizik od mikro- i makrovaskularnih komplikacija) uopšteno malo misli, čak i kod osoba kod kojih su dijagnostikovani visoki faktori rizika: hipertenzija i dijabetes melitus. Statistika u medicini je vrlo jasna – žene mnogo više obole od bolesti srca nego od karcinoma dojke i materice (negde oko šest puta više).
Ono o čemu se manje govori, a to je da je lečenje bolesti srca lakše kod muškaraca nego kod žena. Koronarne arterije žena su tanje i manje nego kod muškaraca, neprijatni simptomi nakon operacija na srcu godinama duže traju, a i u dijagnozi se desi da se previde zbog atipičnih simptoma angine pectoris, pa da se proglase napadima panike ili stresa. Posebno kod žena sa dijabetesom, koje često imaju neme simptome infarkta miokarda ili atipične bolove u vilicama ili rukama.
Zato je imperativ da ženske osobe obolele od dijabetesa prihvate i dobro se upoznaju sa svojom bolešću. Neophodno je da se redovno javljaju svojim lekarima, ali isto tako da kod kuće vrše samokontrolu i prepoznaju stanja koja nisu u skladu sa dobrom kontrolom bolesti. Pored redovnih kontrola glikemije i HbA1c, neophodno je da teže regulaciji lipidnog statusa i dobroj kontroli krvnog pritiska.
Ne zaboravimo, pored laboratorijskih analiza, dijagnostičkih procedura, prvi korak u lekarskom pregledu je uzimanje anamneze, a to su podaci koje nam osoba daje o svom zdravstvenom stanju.
Ne na kraju, nego na početku i tokom celog svog životnog veka, neophodno je korigovati način života, insistirati na prihvatanju zdravih životnih navika, usvojiti ih i primenjivati svakodnevno, posebno kod osoba sa dijabetesom. Uskladiti i uvesti svakodnevnu fizičku aktivnost, redukciju stresa, kao i vežbe za smanjenje stresa kojem smo svakodnevno izloženi. Ono što je sigurno jeste da se sa ovakvim promenama, redovnim posetama lekaru, bolest stavlja pod kontrolu, a kvalitet i dužina života sigurno produžavaju.
Dr Jelena Jovanović
Spec. interne medicine – kardiolog DZ Voždovac
